Salih ÇOBAN, Emir ÇOBAN, Enver ÇOBAN, Necmiye ÇAĞLAR, Şaziye ÖZGEL,
Aksaray Valiliği İl Emniyet Müdürlüğünün 08.09.2022 tarih ve 24011 sayılı resmi yazısı, mahallelinin 25.08.2022 tarih ve 22758 sayılı dilekçeleri ile, İlimiz Merkez İlçesi, Laleli Mahallesi 3882 sok. No:23, 23/1, 23/3 adresinde bulunan yapıları, mal sahibi terk ettiğinden metruk, harabeye yapıya dönüştüğü, aşırı hasarlı olduğu, bu yapıların diğer yapılara ve orada yaşayan insanlara tehlike arz ettiği, uyuşturucu madde ve alkol bağımlılarının kullanımı için uygun olduğu, gündüzleri ise içerisinde ve yakınında çocukların oyun oynaması nedeniyle tehlikenin boyutlarının arttığı, genel güvenlik ve asayiş bakımından tehlike arz ettiğinden yıkılması talep edilmiştir.
İçişleri Bakanlığının 114.03.2018/E.1934, 19.07.2019/E.12815, 11.10.2021/E.16420 sayılı yazıları, Aksaray Valiliği 25.11.2021/E.9070 sayılı yazısı, diğer yazılar, kanunlar ve yönetmeliklere istinaden; ‘Kamu düzeni ve güvenliğinin muhafazası, kent estetiğinin sağlanması, çevre kirliliğinin önlenmesi, uyuşturucu/uyarıcı madde temini ve kullanımını başta olmak üzere suç ve suçlu ile mücadeledeki etkinliğin devem ettirilmesi vb. amaçlarla ülke genelinde bulunan metruk binaların tespit edilmesi, iyileştirilmesi/rehabilite edilmesi, yıkılması ve/veya fiziki tedbirlerin alınması, güvenlik önlemlerin arttırılması, …ülkemizde başta PKK olmak üzere, terör örgütlerinin gelirlerinin büyük bir bölümünü uyuşturucu madde kaçakçılığından elde ettikleri görülmektedir. Terörle aktif mücadele konseptimiz çerçevesinde, uyuşturucu kaçakçılığı ve organize suç örgütlerine karşı da başarılı operasyonlar olması için insanların can ve mal güvenliğini tehdit eden, çevre kirliliğine yol açan ve kent estetiğine uygun olmayan metruk binaların ve enkazlarının uyuşturucu kaçakçılığı ve kullanımına, sigara kaçakçılığı, bu maddelerin ve silah, bomba gibi silahların saklanması ve gizlenmesi gibi amaçlarla kullanıldığı ve ayrıca bağımlılıkla etkin mücadele etmek, mal ve can güvenliğini sağlamak amacıyla…’ Metruk binaların yıkılması veya güvenlik önlemlerinin alınması için kurumları, belediyeleri ve valilikler görevlendirilmiştir.
14.09.2022 tarih 798 sayılı Encümen kararı ile; Kamu Kurumlarında görevli mühendislerden oluşan Teknik Heyet Teknik Heyet 08.09.2022 tarihinde; Aksaray İli, Merkez İlçesi, Laleli Mahallesi 3882 Sok. No:23, 23/1 ve 23/3 dış kapı numaralı adresinde bulunan 3 adet yapı için hem yerinde hem de bilgi dosyası üzerinde incelemelerde bulunulmuştur. Söz konusu yapı tapu kaydında Faruk ÇAĞAN’a (ÇOBAN) tam mülkiyetlidir. İmar planında yapının meskûn mahal içerisinde kaldığı ve çevresinde ikamet edilen binaların bulunduğu görülmüştür. Söz konusu yapılar basit yapı niteliğinde olup, mal sahibince uzun süredir (seneler) terk edilmiş ve kullanılamaz durumda olduğu, yaklaşık 45-50 yıllık yapılardır.
Bina No:23 ve No:23/1 olan yapılar tek katlı, taş yığma olarak yapıldığı, tavanın yuvarlak kesitli ahşap kirişler ile yapılıp hasır ile örtülmüş olduğu, bir kısmının sökülmüş, çatının yer yer göçmüş olduğu, bazı duvarlarında çeşitli sebeplerle oluşmuş derin çatlakların bulunduğu, kapı ve pencerelerin ahşap, oldukça yıpranmış, camların kırık olduğu ve bazı bölümlerinde sökülmüş olduğu, sıvalarının bazı kısımlarında dökülmüş olduğu, bina çevresinde enkaz ve moloz atıklarının bulunduğu görülmüştür. Yapı bütünlüğünün kaybolmuş, yapı malzemelerinin dayanım gücünü kaybettiği gözlemlenmiş ve statik açıdan çok sağlıklı olmadığı kanaatine varılmıştır. Yapının kent estetiğine uygun bir görüntüsü olmadığı kanısına da varılmıştır. Bina içerisinde, çevresinde ateş yakılarak yapıya ve çevreye zarar verme tehlikesi yüksektir.
Bina no:23/3 olan yapı tek katlı, taş yığma olarak yapıldığı, tavanın yuvarlak kesitli ahşap kirişler ile yapılıp hasır ile örtülmüş olduğu, bir kısmının sökülmüş, çatının göçmüş olduğu, bazı duvarlarında çeşitli sebeplerle oluşmuş derin çatlakların bulunduğu, kapı ve pencerelerin ahşap, oldukça yıpranmış, camların kırık olduğu ve bazı bölümlerinde sökülmüş olduğu, sıvalarının bazı kısımlarında dökülmüş olduğu görülmüştür. Yapı bütünlüğü kaybolmuş, yapı malzemelerinin dayanım gücünü kaybettiği gözlemlenmiş, statik açıdan çok sağlıklı olmadığı ve kent estetiğine uygun görüntüsünün kaybolduğu kanaatine varılmıştır.
Ayrıca yapının dışarıya yönelik kapı ve pencerelerinin sağlam olmaması nedeniyle binaya ilgisiz kişi ve kişilerce rahatlıkla girilebilir olduğu, bu yönüyle herhangi bir güvenlik önlemine sahip olmadığı, binanın suç işlemeye ve suç işleyen şüphelilerin saklanmasına olanak verebilecek durumda tehlike arz ettiği de görülmüştür.
3194 sayılı İmar Kanunu 39 ve 40. Maddelerine göre; “… yapıların bir kısmının veya tamamının genel güvenlik ve asayiş bakımından tehlike arz eden, yıkılacak derecede tehlikeli olan evler, yapılar tespit edilerek ve yine arsalarda, evlerde ve sair yerlerde umumun sağlık ve selameti ihlal eden, şehircilik ve estetik bakımından mahsurlu görülen enkaz ve birikintiler belediyece tespit edilerek yapıların, arsaların sahiplerine tehlike derecesine göre bunun izalesi için belediyece tebligat yapılır. Yapı sahibine bu şekilde tebligat yapılamaması hâlinde bu durum tebligat yapan idarenin internet sayfasında ilan edilir ve tebligat varakası tebliğ yerine kaim olmak üzere tehlikeli yapıya asılır ve keyfiyet muhtarla birlikte bir zabıtla tespit edilir. Malik dışında binada ikamet amacıyla oturanlara da ayrıca tahliye için tebligat yapılır. Tebligatı veya ilanı müteakip 30 günü geçmemek üzere ilgili idarece belirlenen süre içinde yapı sahibi tarafından tehlikeli durumun ortadan kaldırılmaması hâlinde, tehlikenin giderilmesi veya yıkım işleri belediyece yapılır ve masrafı % 20 fazlası ile yapı sahibinden tahsil edilir. Alakalının fakruhali tevsik olunursa masraf belediye veya valilikçe bütçesinden karşılanır. Tehlike durumu o yapı ve civarının boşaltılmasını icap ettiriyorsa mahkeme kararına lüzum kalmaksızın zabıta marifetiyle derhal tahliye ettirilir. denilmektedir …” , diye başlayan maddeler belediyelere ve valiliklere bu tür yapı ve görüntülerin yıkılarak kaldırılması görevini yüklediğinden,
Mal sahibi/sahipleri metruk yapı yıkımının iptali için 7 gün içinde yasal yollara (mahkemeye) başvurması veya 20 gün içinde metruk yapıyı yıkması gerekmektedir, aksi takdirde belediye tarafından yıkılacaktır.
